Eyyub URAL (Köşe Yazısı) – Not: YEKA 3 için heyecanımı ve beklentilerimi dile getirdiğim bu satırlarda bardağın hep dolu tarafından bakmaya çalıştım. Mutlaka önümüze olumsuz durumlarda çıkabilir, fakat özlem duyduğum saha kurulumları için bu satırlarda sadece pozitif ilerlemeye çalışacağım, umarım hayal ettiğimin çok üzerinde güzel gelişmeler olur.
Enerji sektörünün heyecanla beklediği YEKA 3 geldi. Saha kurulumu hasreti çeken bir çok firma için 2017 sonunda yaşanan hareket ve canlılık tekrardan piyasaya sunuldu. Tabi bu süreçte bir çok kurulum gördük ve bu dönemden çok daha kaliteli işler çıktı. O yüzden YEKA 3 sürecine çok daha tecrübeli bir şekilde giriyoruz. Hemen ufak bir özet geçerek devam edelim, teknik şartname ile ilgili detaylar geldikçe de inceleyeceğiz;
Öncelikle toplamda 1.000 MW kurulum için 36 şehir ki buna Şanlıurfa dahil edilmediği için ayrı bir hüznüm var. Fakat dikkatimi çeken sektörün bir çok alana özellikle de kurulu gücü daha az olan yerlere dağıtılmış olması, beni teselli etti. Çünkü her şehrin kalkınması lazım, güneşin bol olduğu güzel Ülkemizin her yerinde sektörün hareketlenmesi lazım.
74 ihale; 10-15-20 MW olmak üzere tam 74 ayrı kurulum yeri, aynı şehirde tek parça olmasından kat be kat daha güzel oldu. Zaten sektörden de duyduğumuz kurulumun daha rahat gerçekleşmesi için küçük parçaların daha ağırlıklı olmasıydı, bu da oldu. 15 yıl alım garantisi zaten beklenen lisans süresi gayet güzel. İş deneyimi ve mali yeterlilik şartı aranmıyor; yani küçük büyük bir çok firma için iş yelpazesinin genişlemesi ve yeni yerli firmaların sektöre adapte olması için güzel bir haber.
Ve son olarak başlangıç tavan fiyatı artık TL bazında 30 kuruş/kWh olarak belirlendi. Bu konu bir süredir gündemdeydi ve farklı görüşler dolanıyordu. Bana göre YEKDEM‘in geleceği konusunda da bazı öngörüleri belirleyen bir fiyat oldu. Peki bizleri neler bekliyor şimdi bunlara bakalım :
İstihdam
Özellikle covid-19 sürecinde yaşanan ekonomik sıkıntılara karşın bana göre YEKA 3 istihdam konusunda çok önemli bir yere sahip olacak. Bugün 74 ayrı bölgenin kurulumu konusun da çalışacak personel en az 5.000 dolaylarında olacak. Burada elektrik, mekanik, montaj gibi alanlarda bir çok insana ve bölgeye istihdam olanağı çıkacak.
Bunun yanında sadece şantiye odaklı gitmek de yanlış olur çünkü bu işin panel, konstrüksiyon, kablo, köşk gibi bir çok alana bakan kısımları var. Bu alanlar da YEKA 3 sayesinde ciddi bir çalışma işine girecekler. Yani genel olarak komple bir istihdam alanı doğması mümkündür.
Ayrıca mühendislik anlamında iş arayan ve staj görmek isteyen gençler için mükemmel bir deneyim olanağı sağlayacak. Özellikle güneş sektöründe ilerlemek isteyen arkadaşlar bana göre mutlaka bir saha deneyimi yaşamalılar. 2017 dönemi zorluğunu yaşayan biri olarak o dönemde elde edilen tecrübenin ne kadar kıymetli olduğunu anlatamam. Hele bir de staj için YEKA da bulunacak öğrenci arkadaşlara mezun olduklarında da iş olanağı sunması en olası durum olarak karşımıza çıkacağı kesindir. Bir çok mühendislik dalı için hayırlı olsun …
Teknoloji
YEKA 3 elbette yeni teknolojilerin odak noktası olacak ve olmalı. Özellikle panel üretim sektöründe hareketlilikle birlikte yeni ürün tiplerini göreceğimiz kesin. Yüksek verimli ve büyük güçlerde bir çok panel çeşidi YEKA 3 ile birlikte sahalarda olacak. Yine karşımıza çıkan bir kavram burada devreye girmektedir; AR-GE. Bu konuda ne kadar sağlam ilerlersek dışa bağımlılığı azaltma noktasında o kadar önemli adımlar atacağımız gerçeğini unutmamalıyız.
Projelendirme kısmında ise ileriyi düşünerek hareket edilmesi gerekmektedir. Bundan en az iki yıl sonrasının teknolojisinin tasarlanması gerekmektedir. Yani yatırımcıyla birlikte sektör meraklılarının ilgisini çekecek deneyimlere hazır olmalıyız. Daha çok üretim ve daha fazla teknoloji için YEKA 3 süreci bizlere önümüzde ki yılların sergisi gibi olacağı düşüncesindeyim. Yine sadece panel kısmında kalmayarak tüm alanlarda yenilikçi davranmak firmalar için tercih sebebi olmalarına olanak sağlayacaktır.
Sektörün Genişlemesi
Evet YEKA 3 sadece belirlenen işlerle kalmayacak, özellikle çatı kurulumları konusunda yatırımcıların merakı daha da artacak. Her bir bölgede firmalar için yeni iş olanakları doğacak ve bir çok sanayide çatı GES örneklerinin artışı gözlemlenecek. Ayrıca bu işin olumlu ilerlemesi YEKA 4 içinde zemin hazırlayacak.
Çünkü sektörün çatı GES olayına kayması belli bir hareket getirdi. Fakat hala bazı deneyimleri yatırımcıların görmesi gerekecek. YEKA 3 ne kadar dillendirilirse toplumsal farkındalığın etkilerini hep beraber yaşayacağımız kesindir. Özellikle Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığımızın çatılarda GES konusunda ki hamleleri bu süreci daha da hızlandıracağını göstermektedir.
Sonuç Olarak
YEKA 3 ihale sürecine kadar çok doğru bir planlama ve fizibilite gerekmektedir. Tavan fiyatının ne kadar altına inilecek ve durulması gereken yer neresi iyi değerlendirilmelidir. EPC konusunda firmaların belirleyeceği fiyatlar çok önemlidir. Aynı zamanda çok büyük bir reklam değeridir.
Ekipman konusunda seçim yapılırken dikkatli olunmalıdır. Bu iş sadece bireyleri ilgilendirmiyor bunun bilincinde olarak sektöre kuvvet kazandırılmalıdır. Yani sonuç olarak güneş enerjisi Ülkemiz için çok değerlidir, bunun için var gücümüzle anlatmaya ve çalışmaya devam etmeliyiz ki Ülke kazansın sektör kazansın.
Selam ve saygı ile…
