SHURA Enerji Dönüşüm Merkezi tarafından hazırlanan “Binalarda çatı üstü güneş enerjisi potansiyeli – Türkiye’de çatı üstü güneş enerjisi sistemlerinin hayata geçmesi için finansman modelleri ve politikalar” çalışmasında şu analizler yapılmıştır:
Türkiye’de her yıl çatı üstü FV sistemleri taşıyabilir yapıda olan yaklaşık 100 bin yeni bina yapı stoğuna eklenmektedir. Ayrıca Türkiye’de her yıl 300 bin konut binasının yıkılıp yeniden yapılması gündemdedir ve bu sayının üçte biri İstanbul’dadır. Yıllık 100 bin yeni bina, geçtiğimiz 10 yılda yapılmış 1 milyon yeni bina anlamına gelmektedir ve bugünkü toplam stoğun %10’undan fazlasını oluşturmaktadır.
Geçmiş 10 yıldan önce mevcut olan toplam konut stoğunun ayrıca %15’lik bir kısmının çatı üstü FV sistemlere uyumlu olduğu varsayıldığında, toplamda her dört konut binasından biri kullanılabilmektedir. Alışveriş merkezi gibi daha yeni yapıların ise %50’sinin FV sistemler için kullanılabileceği varsayılmıştır. Diğer tüm binalarda, yeni ve eski yapı karışımından yola çıkılarak üçte birlik bir oran varsayılmaktadır. Çatı üstü FV sistemlerde kW başına gereken toplam alan 7 m2 olarak hesaplanmıştır.
Türkiye’de tüm güneye bakan çatı alanlarının kullanılması durumunda, çatı üstü FV sistemlerin teorik potansiyelinin 55 GW olduğu hesaplanmıştır. Yukarıda bahsedilen uygun çatı alanı oranlarına göre hesaplandığında ise çatı üstü FV kapasitesi kurulumu için 14,9 GW’lık teknik potansiyel görünmektedir. Bu potansiyel, Türkiye’deki yaklaşık 6 GW’lık mevcut şebeke ölçeğinde toplam FV kurulu gücüyle karşılaştırıldığında dikkat çekicidir.
Mevcut durumda 6 GW kapasitenin yaklaşık %15’i (0,9 GW) çatı üstü FV sistemlerle, çoğunlukla ticari, kamu ve sanayi binalarında sağlanmaktadır. Teorik ve teknik potansiyellerin bina tipi ve iklim bölgelerine göre dağılımı Şekil 1’de gösterilmiştir. Çok haneli konut binaları kurulu güç potansiyelinde, büyük farkla diğer binaların önünde görünmektedir.
“Bölgelere göre güneş ışıması değişir”
FV sistemlerin kapasite faktörleri bölgelere göre değişmektedir. Ortalama olarak, Türkiye düzeyinde kapasite faktörü şebeke ölçeği için %22 civarındadır. Farklı iklim bölgelerindeki sistemler için birinci ve üçüncü bölgelerde %21,5, ikinci bölgede %20 ve dördüncü bölgede %22’dir. Işıma haritası Şekil 2’te verilmiştir. Çatı üstü FV sistemlerin şebeke ölçekli sistemlere göre %20 daha düşük kapasite faktörlerinin olduğu kabul edilmiştir. Gölgelenmenin de bu kapasite faktörlerine dahil olduğu varsayılmıştır.
İklim bölgesi bazında kapasite faktörleriyle çarpılarak bulunan, farklı bina tipleri için çatı üstü FV sistemlerin yıllık elektrik üretim potansiyel değerleri Şekil 3’te verilmektedir. Teknik potansiyele göre çok haneli konutlar, yaklaşık 13,2 TWh/yıl ile başı çekmektedir. Ticari, kamu ve sanayi binaları bunu 5,1 TWh/yıl ile takip ederken, tek haneli konutlarda çatı alanlarına göre potansiyel elektrik üretimi 2 TWh/yıl olmuştur. Toplam potansiyelin yarısını, ikinci iklim bölgesindeki çeşitli bina tipleri oluşturmaktadır.
SHURA Enerji Dönüşüm Merkezi tarafından hazırlanan “Binalarda çatı üstü güneş enerjisi potansiyeli – Türkiye’de çatı üstü güneş enerjisi sistemlerinin hayata geçmesi için finansman modelleri ve politikalar” çalışmasının tamamına aşağıdaki bağıntıdan ulaşabilirsiniz:
