Talyum (Thalyum) Nedir? Nerelerde Kullanılır?
Talyum; Yumuşak ve ağır bir metaldir. Tl sembolüyle ifade edilir. İlk kez 1861 yılında W. Crookes tarafından keşfedilmiştir.
Talyum Bulunuşu ve elde edilişi nasıldır?
Talyum doğada az ve dağınık olarak, çinko blendi, pirit gibi minerallerin yanında bulunur. Bulunduğu başlıca mineraller krukesit, (Cu, Tl, Ag)2 Se ve lorandit, TlAg2S2’dir.
Talyum sülfat asidinin kurşun odalar usulüyle üretimi esnasında, odalarda biriken çamurlarda toplanır. Bu çamurların sıcak seyreltik sülfat asidinde çözünen kısımlarına sodyum klorür katıldığında az çözünen bir tuz olan talyum (I) klorür ele geçer. Metalik talyum, talyum tuzları çözeltilerinin elektroliziyle veya talyum klorürün potasyum siyanürle eritiş yapılmasında ele geçer.
Talyum Özellikleri: Talyum peryodik tablonun III A grubunda bulunur. Özellikleri bakımından kurşuna benzer. Atom numarası 81, atom ağırlığı 204,39’dur. Tabii halde bulunan iki tane kararlı izotopu 203 Tl ve 205 Tl’dir. Elektron düzeni (Xe) 4f14 5d10 6s2 6p1 olup, bileşiklerinde 1+ ve 3+ değerliklerini alır. 1+ değerlikli bileşikleri daha kararlıdır.
Talyum Nerelerde Kullanılır?
Talyum; Kükürt
selenyum ya da arsenik ile oluşturduğu bileşikler 125-150°C arası sıcaklıklarda sıvı hale geçen camların yapımında kullanılır. Bu camlar oda sıcaklığında normal cama benzer özellikler gösterir. Talyumun başka kullanım alanıda bazı deri enfeksiyonlarının tedavisindedir. Yine de, kullnımı oldukça kısıtlıdır. Çünkü tedavi açısından olumlu özelliği ve zehirli etkisi arasında çok dar bir aralık vardır. Talyum oksit, kırılma indisi yüksek camların üretiminde ve güneş gözelerinin yapımında kullanılır. Kokusu ve tadı olmayan talyum sülfat, rodentisit (kemirgen öldürücü) ve karınca öldürücü olarak kullanılır. Kızılötesi ışığa maruz bırakıldığında elektrik iletkenliğinin değişmesi nedeniyle güneş gözelerinde kullanılır. Talyum bromid-iyodit kristalleri de kızılötesi optik malzemelerin yapımında kullanılır.