Köşe Yazısı – Vural Cantuğ Akkaş
Son Kaynak Tedarik Tarifesi
EPDK’nın “Son Kaynak Tedarik Tarifesi” ile ilgili 8135-8136 numaralı son kararları 18.10.2018 tarih kurul kararı yayımlandı ve 01.01.2019 tarihinde yürürlüğe girecek. Bu karara göre; serbest tüketici hakkını kullanmayan, tedarik şirketlerinden ikili anlaşmalarla enerji temin etmeyen tüketiciler için belirlediği “Son Kaynak Tedarik Tarifesi”nden enerji temin edecek tüketiciler arasındaki ayrım noktası 10 milyon kWh/yıl olarak belirlendi.
Bir önceki yılda ve içinde bulunulan yılda 10 milyon kWh ve üzerinde elektrik tüketen tüketiciler yüksek tüketimli tüketiciler olarak belirlendi. Ayrıca 18.10.2018 tarih 8136 numaralı kurul kararı ile de kar marjı katsayı da görevli tedarik şirketi tüm maliyetleri dahil şekilde %12,80’de %9,38’e indirildi. Son Kaynak Tedarik Tarifesi ile sübvansiyon kaldırılarak gerçek maliyetler yansıtılarak direkt olarak borsada oluşan fiyatlar üzerinden faturalandırma gerçekleştirilecek, tabii meskenler hariç olarak.
Bu durumda sanayiciyi ve ticarethaneler için elektrik ticareti konusunda detaylı bilgi – piyasa kontrolü ya da alternatif çözümlere ihtiyaç duyması durumu ortaya çıkmış oldu. Alternatif çözümler noktasında en öne çıkan konu ise tabii ki öztüketim modelli çatı GES yatırımı, bu konuya değinmeden önce gelin önce Son Kaynak Tedarik Tarifesini değerlendirelim.
SKTT fiyat hesaplamasına ilişkin tebliğde yer alan PTF+ YEKDEM * 1.0938 formulü üzerinden belirlenecek olan elektrik kWh maliyetlerin hesaplanmasının parametre değişkenlerinin öngörülebilir olmamasından dolayı oldukça güç. Bu hesaplamada dört önemli husus yer almakta, bunlardan ilki; tüketeceğiniz saatlik elektrik miktarının doğru tahmin edilememesinin elektrik tedarik şriketlerine doğurmuş olduğu maliyet olan “Dengesizlik Maliyeti”dir.
Tüketeceğiniz elektrik konusunda yaptığınız saatlik tahminlerde yanılma miktarınız sıfıra ne kadar yakın olursa bu size fiyat avantajı olarak yansıyacaktır, bu da sipariş üzerine üretim yapan sanayici için pek mümkün olan durum değildir, bunun içinde en azından tüketim değerleri kontrol edilebilir hale getirilmedir.
Bir diğer unsur ise sözleşme imzaladığınız tedarikçiye ödediğiniz “kar marjı miktarı”dır. Geçtiğimiz dönemlerde bu fiyatlar anlaşma koşullarına göre oldukça değişkenlik arz etse de EPDK’nın 18.10.2018 tarih 8136 numaralı kurul kararı ile de kar marjı katsayı da görevli tedarik şirketi tüm maliyetleri dahil şekilde %9,38 olarak belirlendi. Ana unsurlardan ikisi de arz ve talebe göre belirlenen fiyat olan Piyasa Takas Fiyatları ve Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizması Bedeli’dir. Güneş enerji santralleri, rüzgar enerji santralleri gibi yenilenebilir enerji santralleri üzerinden elektrik üreten santraller her sene Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizması’na dâhil olmak üzere başvuru yaparlar ve bunun sonucunda da mekanizmadan elektrik üretecek santrallerin üretim kapasitesi belli olur, tabii bu santraller üretim kaynaklarına göre $ üzerinden destek alırlar.
Bu kapsamda Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizması Bedeli, günlük elektrik üretimi ile güniçi $ kuru ile çarpılarak hesaplanmaktadır. Bu santrallerin günlük olarak ne kadar üretim yapacaklarını tahmin etmenin zorluğu ile birlikte $ kuru hareketlerinden direkt olarak etkilenmesi Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizması Bedeli’nin hesaplanabiliritesinin zorluğu durumunu ortaya çıkarmakta.
Belirlenen limiti aşıyorsunuz, artık her ay açıklanan aktif enerji bedelinin dışındasınız!!!
Bu da demek oluyor ki alışık olduğunuz elektrik hizmetini almıyorsunuz… Bu koşullarda, tedarikçi seçmezseniz yüksek tüketimli bir serbest tüketiciye uygulanacak fiyatın dönem öncesinde kesin olarak bilinemeyeceğini belirtmem gerek. Aktif Enerji Bedelinin belirlenememesinin sebebi ise, bu bedelin bulunulan ay içerisinde elektrik borsasında her gün arz talep dengesine bağlı şekillenen saatlik olarak belirlenen fiyatlara göre ortaya çıkmasıdır (EPİAŞ’ın açıkladığı fiyatlara maliyetlerin yansıtılması), bunu borsadaki hisse senedine benzetmek mümkün.
Artık faturanızdaki aktif enerji birim fiyatınız elektrik tarifesindeki birim fiyatlar birbiriyle paralel olmayacak ve fiyatlar değişken olduğu için her ay kWh başına düşen birim fiyat değişecektir. Aynı zamanda da Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizması bedellerinin o anda yansıtılamaması sebebi ile de ilk aydan sonra faturalarda düzeltme tutarları da yer alacaktır. Tüm bu değişken parametrelere ek olarak, gece tüketimleri yüksek olup çok zamanlı elektrik tarifesinden elektrik kullanan işletmeler artık bundan yararlanamayacak olması durumu da bulunmakta. Özellikle
Gündüz (06:00/17:00 arası) ve Puant (17:00/22:00) saatlerine göre çok daha ucuz olan gece 22:00’dan sonra kullanılan elektrik birim fiyatı Son Kaynak Tedarik Tarifesinde (SKTT) her saat için ayrı belirlenecektir.
Son zamlarla birlikte, elektrik fiyatlarının son bir yılda sanayi ve ticarethane kullanıcıları için %44’ü aştığı bir dönemde bir de bu kapsama dâhil olma ihtimali sizin içinde var ise enerji maliyetleriniz en az yüzde 25 artabileceği ihtimali ile karşı karşıya olduğunuz gerçeğini görmeniz gerekmekte.
Faturalarınızdaki fiyatlandırma alışkanlığınızın değişeceğini bilerek bunun için hazırlanmalısınız. Sanayicinin ve ticarethane kullanıcısının belini büken en ciddi bütçe kalemi artık tüketici için alarm vermekte… Peki çözüm ne olabilir? Ya yeni faturalarınızın maliyetlerine adapte olacaksınız, ya da atıl durumda bulunan çatılarınıza öztüketim modelli güneş enerji santrali kuracaksınız… Böylelikle, hem tesisin mevcut durumdan çok daha yüksek olacak elektrik maliyetlerinden kurtulmanın yolu açılacak, hem şebekeye bağlı olmanın getirdiği riskleri minimize edecek – yasal mevzuat keşmekeşinden bir nebze de olsa kurtulacaksınız, hem de gider
rakamınız azalmış olacak ve atıl alanınızı değerlendirmiş olacaksınız…
Basit bir hesapla Son Kaynak Tarifesine dahil olmanın getirdiği ek maliyetler hariç şekilde 1 yıllık zamlarla ortalama aylık 50bin TL elektrik faturası olan bir ticarethaneye 200 kWp gücünde bir güneş enerji santrali yatırımı gerçekleştirildiğinde faturada bugünkü ortalama 14-15bin TL gibi bir rakamdan kurtulma fırsatı doğuyor, bu da %30 az fatura demek.
Buna ek olarak SKTT’nin doğuracağı ek maliyet ve her ay ilan edilecek zamlarla gerçek piyasa fiyatlarının maliyetlerini de koyarsak aslında bir faturadan daha fazlasında avantaj sağladığınızı görmeniz mümkün, tabii bir de uzun ömürlü bu santralin getirdiği avantajı da ön görürsek… Bu bağımlılığınızdan çıkış yolu olacak kendi enerjinizi kendiniz üreteceğiniz öztüketim çatı güneş enerji santrali yatırımını
değerlendirmeyi atlamayın… çıkış yolu yakınınızda…
Vural Cantuğ Akkaş
Enerji Sistemleri ve Makine Mühendisi, MBA
cantugakkas1@gmail.com
Vural Cantuğ Akkaş’ın Diğer Köşe Yazıları İçin enerjiportali.com/vural-cantug-akkas/ Bağlantısını Ziyaret Edebilirsiniz.
