Hasan Yiğit (Köşe Yazısı) – Son günlerde yeni lisanssız elektrik üretim yönetmeliği konusunda bir hareketlilik, bir kafa karışıklığı yaşanıyor.
26 Haziran 2019 tarihinde Resmi Gazete’de yayınlanan Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK)’nun 8666 nolu Kurul Kararı eşitlik ilkesini karıştırdı…
Diğer yandan, 27 Haziran’da EPDK’nın duyurusu ve 3 Temmuz 2019 tarihinde GENSED’in basın bildirisi sektörü bir bilmeceye soktu…
Bu yazımda 12 Mayıs tarihinde yayınlanan “Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliği”ndeki 5/1/”C”eyhan ve 5/1/”Ç”anakkale madde’lerin arasındaki farkı tartışacağız.
Başta GENSED’in bildiriminde “5/1/Ç” de arazi de yapılabilir bilgi notu paylaşıldı. Bu bilgide mantıklı bir düşünce ve hukuken bir doğruluk var mı? Benim için hala daha bir tartışma konusu bu konu…
12 Mayıs’ta yayınlanan yönetmeliğin 11(3) maddesinde “5/1”/C” de çatı ve cephe uygulamaları ifadesi bulunmakta. “5/1/Ç” ile ilgili hiçbir yerde bu ifade yok.
FAKAT;
10 Mayıs 2019 tarihinde Resmi Gazete’de yayınlanan 1044 nolu Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nde böyle bir ifade görünmemektedir. Tam tersi…
Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nde bulunan “Ek madde 1(1)(a)’da Ceyhan veya Çanakkale farkı yok. Orada belirtilen unsurları Ceyhan’da ve Çanakkale’de içeriyor. İşte ilgili maddede ver yerilen ifadeler:
Burada yazılanlardan dolayı ARAZİ konusu bende hala soru işaretleri içinde…
Şöyle bir düşünelim; GENSED’in savunduğu ARAZİ olayı yapılabilecek olsun. Şimdi burada dikkat etmek gerek, bu olay yalnız ve yalnız 5/1/”Ç”anakkale’de geçerli. 5/1/”C”eyhan’da geçerli değil. Peki, “5/1/C” ve “5/1/Ç” arasındaki fark nedir?
Mevzuatta ne yazıyor birlikte bakalım:
İkisi arasındaki fark nedir mi?
5/1/”C”eyhan’da aylık mahsuplaşma sonrası, tüketim fazlası elektriği şebekeye verebiliyorsunuz ve kilovatsaat başına perakende tek zamanlı enerji bedeli üzerinden fiyatlandırıp size TL olarak ödeme yapılacak. 5/1/”Ç”anakkale’de mahsuplaşma sonrası tüketim fazlası elektrik için ödeme yapılmayacak.
Buraya kadar her şey çok güzel gidiyor…
FAKAT;
27 Haziran 2019 tarihinde EPDK’nın duyurusunda Dağıtım Bedelleri ile ilgili bir bölüm vardı. Orada şu tablo yer alıyordu:
Herkes bu tabloyu hatırlıyordur. Şimdi rakamlarla anlatmaya devam edeceğim “5/1/C” ve “5/1/Ç” nin maddi olarak farkı.
Baz olarak yıllık 1.500.000 kWh elektrik üretimi yapan bir 1.000 kWp Çatı-GES projesini alalım. Sosyal medyada bir şirketin yaptığı gibi %0 – %25 – %50 – %75 öztüketim olarak yapmayacağım. Ceyhan ve Çanakkale arasındaki farkı gösterebilmek için bu metodu doğru bulmuyorum. Ben %0- %25 – %50 – %75 – %100 anlık kullanım üzerine çalışmayı tercih ederim. Böylece Ceyhan Çanakkale farkı daha rahat öne çıkar.
Hesaplamada mevcut bedeller üzerine bir çalışma yapalım:
- Dağıtım Bedelli (Veriş) 13,22 krş/kWh
- Dağıtım Bedelli (Çekiş) 8,96 krş / kWh (Sanayi) ve 15.77 krş / kWh (Ticarethane)
- Tek zamanlı tüketici bedeli 51,50 krş/kWh (Sanayi) ve 62,42 Krş/kWh (Ticarethane)
Bu hesaplamada iki maddeyi tam doğru karşılaştırabilmek için 5/1/C’de tüketim fazlası satış koyulmamıştır.
Bu tablolara bakıldığı zaman 5/1/”C”eyhan ve 5/1/”Ç”anakkale arasında uçurum olduğu görülüyor. Hesaplamadaki TL’li rakamlar ödemeyeceğiniz elektrik faturası bedelidir. Bu bedelli ödemediğiniz için cebinizde kalmaktadır, bu da sizin kasanızda kâr olarak kalacaktır.
5/1/C’de bu rakamlar her yüzde 1 anlık kullanım düşüşünde sanayide %0.087 ve ticarethanede %0.1263; 5/1Ç’de bu rakamlar yüzde 1 anlık kullanım düşüşünde sanayide% 0.4307 ve ticarethanede %0.4644 oluyor.
Şimdi gelelim geri dönüş hesaplamasına. Örnek olarak %50 anlık kullanım ve %50 mahsuplaşma olarak ve 1.000 kWp Çatı-GES projenin bedeli 3.900.000 TL ön görelim:
Geri ödeme süreleri 5/1/C sanayi de 5,3 Yıl – 5/1/C Ticarethane de 4,5 Yıl; 5/1/Ç Sanayi 6,4 Yıl – 5/1/Ç ticarethane de 5,5 Yıl olmaktadır.
Durum böyleyken, lisanssız elektrik üretimin önceliği öztüketim ise, 5/1/Ç projelerini cezalandırmak ne kadar doğru?
Bu duruma başka açıdan da bakmak lazım. Nakit para ile yaptırılan çok az proje olur, çoğu kredi ile bu işlemi yaparlar. Şimdi sorun oradan geliyor. %50 anlık kullanım ve %50 mahsuplaşma olarak devam edelim:
5/1C’de sizin krediden hariç yıllık sanayide 33.600 TL ve ticarethanede 59.138 TL elektrik faturanızda ekstradan dağıtım bedeli ödemeniz gerekecek. Yalnız Bu rakam 5/1/Ç’de; sanayide 166.350 TL ve ticarethanede 217.425 TL’ye çıkıyor.
Kredi çalışmalarında bu rakamlar çok önem taşıyor. Aylık kredi geri dönüş ödemesi hariç, dağıtım şirketine de “Dağıtım Bedeli” ödenmesi gerekiyor.
5/1/Ç neden cezalandırılıyor?
GENSED’in basın bildirisinde yazdığı 5/1/Ç’ de arazi de kurabiliyorsunuz ifadesi bulunmakta, ben de sormak istiyorum; bir yatırımcı için 5/1/Ç ile arazide yapmak ne kadar makul? Düşünmek lazım, arazi kurulum maliyeti çatıdan biraz daha yüksektir…
Siz 5/1/”C”eyhan’dan mı yoksa 5/1/”Ç”anakkale’den mi proje yaparsınız?
Şimdi gelelim daha büyük soruna: KAMU – 30’ncı Madde
30’ncı madde Kamu’ya dağıtım şirketleri sınırları içinde başka bir noktada kurulum yapmaya izin veriyor. Fakat, 27 Haziran 2019 tarihinde EPDK’nın duyurusunda 30’ncı Madde 5/1/Ç gibi dağıtım bedeli uygulandığı görülüyor (yukarıdaki tabloya bakabilirsiniz) .
Burada durum daha da vahim!..
5/1/C’den Kamu’lar da yalnızca tüketim ve üretim noktası aynı yerde kendi çatı üstünde kurabilirler, fakat tüketimleri birleştirip 30’ncı maddeden başka yerde yapmak istediklerinde ise CEZALANDIRILMIŞ oluyorlar!..
Nasıl mı?
Kamu’lar 30’ncı maddeden kurdukları zaman, kredi geri ödemesinden sonra ekstra yıllık 478.335 TL dağıtım bedeli ödemesi gerekecek.
BU ŞARTLAR ALTINDA HANGİ BELEDİYE BAŞKANI GES PROJESİ YAPAR?..
30’ncı madde 5/1/”C”eyhan gibi işlem görseydi nasıl olurdu? Bir de bu duruma bakalım:
Bu durumda belediyenin 130.103 TL dağıtım bedeli ödemesi gerekir. Bu da 348.232 TL’lik bir fark demektir.
Yazımın bu kısmında sektör adına Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ve Enerji Piyasası Düzenle Kurumu yetkililerine bir ricada bulunmak istiyorum:
Dağıtım bedelleri ile hesaplamayı yeniden gözden geçirilmesi ve yeni bir düzenleme ile 5/1/Ç ve 30’ncı maddeyye göre yapılan projelere de 5/1/C gibi işlem yapılması.
Hasan Yiğit’in Diğer Köşe Yazıları İçin enerjiportali.com/author/hasan-yigit/ Bağlantısını Ziyaret Edebilirsiniz.
armagan dursun