Kalay Nedir?

Oscar ödülü olarak verilen heykelciklerde yüzde 92 oranında bulunan kalay, çok eskiden beri bilinen ve kullanılan bir metaldir. İlk kalay ihtiva eden alaşımlar M.Ö. 3200-2500 yıllarında Mezopotamya’da kullanılmaya başlanmıştır. İlk çağdan beri, özellikle tunç yapımında kullanılan bir elementtir.

Kalay Simgesi Sn, Sn element’in özgül ağırlığı 7.3, erime noktası 232 °C’dir. Atom ağırlığı 118.6, atom numarası 50’dir. Periyodik cetvelin 4-A grubunda zayıf metaller arasında yer alır. Gümüş parlaklığında, kolayca levha haline getirilebilen ve kolay oksitlenmeyen bir metaldir.

En büyük kalay üreticisi ülkeler; Malezya, Endonezya, Tayland, Bolivya, Kongo Demokratik Cumhuriyeti, Avustralya, Nijerya ve Çin’dir. Çin, 1,5 milyon ton rezerv miktarı ile dünyadaki en büyük kalay rezervine sahiptir. Türkiye’de Bursa-İnegöl, Niğde-Çamardı-Ulukışla bölgelerinde kalay rezervleri tespit edilmiştir.

En önemli ve ekonomik minerali kassiterittir (SnO2). “Kalay taşı” adı verilen bu mineralin rengi kahverengi ve siyah olabilir.

Kalay Nerelerde Kullanılır?

  • Üretilen kalayın yaklaşık yüzde 40’ı çelik levhaların kaplanmasında kullanılır. Kalay en çok kutu, teneke ve kavanozlarda kullanılır.
  • Evlerde kullanılan metalik süs eşyalarında da kalay kullanılabilmektedir.
  • Lehimler de kalay içerir. Kurşunlu kalaya genel olarak “lehim” adı verilir.
  • Kalay, bronz alaşımlarında korozyonu önler, bakırın da mekanik özelliklerini iyileştirir.
  • Otomotiv endüstrisinde de motor yataklarında, kaporta, radyatör, yağ ve hava filtrelerinde kullanılır.
  • Uçak ve gemi endüstrisi ile elektrik ve elektronik sanayinde geniş bir kullanım alanı vardır.
  • Kimya sanayinde boya, parfüm, sabun, poliüretan üretiminden, diş macunu yapımına kadar geniş bir alanda tüketilir.
  • Matbaacılıkta, mutfak malzemeleri ve cam endüstrisinde de kullanılmaktadır.