Güneş Enerji Santrali 2017-2018 Maliyetler ve Öngörüler
2017 Yıl sonu tahminleri 2.200mW kurulu güce ulaşılması şeklindeydi. TEİAŞ a göre kurulu güç 2.647mW ama tahmini kurulu güç 3.000mW ı çoktan geçti. Ön kabul vermiş, geçici kabul bekleyen 1.000 den çok santral mevcut olduğunu biliyoruz. Şimdi tüm sektör paydaşlarımız ve yatırımcılar 2018 yılı ile ilerki yıllarda ne olacağını sorguluyor. Bu sorunun cevabı için 2014 yılında bu yana sektörü doğru analiz etmemiz lazım, ve bu analizi sadece Türkiye için yapamayız. Örneğin 2017 yılında sektörün bu derece büyümesi gerçekleşirken bazı yatırımlar kimsenin dikkatini çekmedi. 2017 Yılı içinde benzinlik (kanopi üstü) çatı sistemleri gibi pek çok çatıda uygulamalar başladı, pek çok benzinlik kanopi üstüne tesis kurulumu, devreye almalar gerçekleştirdi. Bunlar güç olarak güç gelsede sadece Aygaz tesislerinin bir kısmı için yaptığım hesaplama 60mW tan fazla bir güce tekabül etmiştir. Çok daha önemlisi maliyet düşüşü beklentisi ile yatırımcılar devlete satmak dışında sadece kendi iç tüketimleri içinde tesis kurmayı planlar hale geldi. Kocaeli gibi diğer illere göre düşük verimli bir ilde bile sadece bana 4 ayrı belediye çatı projesi hazırlamam için geldi ve bunlarda ana amaç tesis karı değil, toplumsal farkındalığı sağlamak, belde olarak solar enerji içinde yer almaktı. Maliyet düştü mü ? Birazdan detaylı inceleyeceğiz. 2018, ve sonrası Sahaların 2017 pik değerinden sonra 2018 te azalması, çatı işlerinin artması beklense de tahmin üretmek oldukça zordur. Çünkü saha için Lisansız hakkı alınmış ama yapılmamış proje sayısı oldukça fazladır. Örneğin yukardaki resimdeki projenin olduğu Bilecik ilinde 100 bağlantı anlaşması imzalanmış, ama sadece 20 si 2017 yılında tesise dönüşmüştür. GES sektörü rakamsal olarak büyük gözükse de , aslında çok küçük bir yatırımcı portföyüne sahiptir. 2017 yılında bu kadar çok yatırımın olması dağıtım bedelinden ziyade 2017 yılında daha çok yatırımcının GES’i farketmesidir, diyebilir miyiz? Bu yatırımcılar elbette ilerki yıllarda da gelir garantili bu işe girmek isteyeceklerdir. Üstelik dağıtım bedeli kaybı düşen maliyetler ile yatırımcıyı zarar ettirmeyecek boyuta ulaşmıştır.
  • Yukardaki rakam 2018 de azda olsa artmış olsa da , herkesin ezberlediği rakamlar olduğu için kullanmak istedim.
31.12.2016 Tarihinde resmi gazetede yayınlanan bir tebliğ ile 2017 yılında GES bitirme krizi başladı. Yıllık yaklaşık olarak 120.000 TL fazladan gelir ödememek için 2017 yılı içinde tesisler bitmeliydi. Bu hengamede kimse 1mW tesisin dünya piyasalarına göre 150-200.000$ pahalı kurulmasını ve hatta kalitesiz kurulumları önemsemedi. Gerçektende bir anda oluşan rant nedeni ile GES kelimesi içeren her iş 2 katına kadar fiyat artışına uğradı. Örneğin, 1 beton köşk binası 10.000 TL den, 20.000TL ye, Paneller de ise, Watt değeri 0,46$ dan 0,54$ a, gibi, her malzeme, çelik telinden, saha harfiyatına kadar ciddi arz talep dengesizliğinde zamlandı. Ve şaşırtıcı olan 3.000mW ı geçen bu tesisler dağıtım bedeli az bile olsa belki de 2018 sonrası kurulan tesislere göre geç geri dönüş sağlayacaktı, bunu ise yatırımcılar 2018 ilk 3-4 ayında fark edeceklerdir. Hesap basit aslında, ilave bedeli 1mW için 120.000 TL kabul edelim, 3,5TL/$ kur ile, 34.285$, 4 TL/$ kur ile 30.000$ yapacaktır. Ya kur 5 yılda 5 TL/$ olursa, 24.000$ a ulaşırsınız. Yani maliyeti 150.000$ artırdığınızda kuru 2018 i 1.yıl alıp 3,8 TL/$ ile başlayarak 4-5 yıllık dilimde artan kurdan hesaplarsanız, bu verdiğiniz fazla bedelin 5 yılda ancak dengelendiğini görürsünüz. Yatırımcı tesis 150.000$ -200.000$ ucuzladığında 2017 yılına göre çok ciddi kaybı olmadığını fark edecek ve yatırımlar devam edecektir. *ENH bedeli hariç ortalama hesaplamadır. Zaten yatırımların devamı konusunda açılan panel fabrikaları, yerli invertör üretimine giren büyük gruplar, enerjiportali.com da yer alan satılık proje ilanları bir fikir verebilir. Sadece devlet garantisi ile 10 yıl satış değil, bitmiş santrallerin ise %50 bir kar marjı ile müşteri bulması bile yatırımcılar için ciddi fırsat anlamına gelmektedir. 2018 yılı ve önümüzdeki yıllar bizlere engel olmaya and içmiş tüm bürokratik eziyet süreçlere rağmen tam hız devam edecektir. Ülkemize ve Dünyamıza gelecek adına en temiz ve en zararsız bu enerji kaynağı için destek veren tüm meslektaşlarıma, sektör paydaşlarımıza katkıları için teşekkür ederim.   Cüneyt Selçuk Güngör